Jakie znane są dzieciom sposoby przemieszczania osobników żyjących? Lekcja – Brachiacja

Jakie znane są dzieciom sposoby przemieszczania osobników żyjących?

a) w wodzie: siła odrzutu, falowanie, wiosło­wanie i ślizganie.

– siła odrzutu: tak poruszają się meduzy, kałamarnice – one wciągają wodę i ją wyrzucają z tak wielką siłą, że zwierzę może wyskoczyć z wody i przelecieć kilka metrów w powietrzu.

– falowanie – u ryb fala wodna powstaje gdy jednocześnie po jednej stronie ich ciała mięśnie się kurczą, a po drugiej stronie ciała mięśnie się rozkurczają.

– wiosłowanie – jest to kolejna technika poruszania się ryb – oprócz falowania. Ryby używają płetw bocznych tak jak my wioseł – zagarniają wodę i pchają ją do tyłu. Wykorzystując tę techni­kę, ryba może manewrować pomiędzy przesz­kodami,
a nawet płynąć do tyłu. Wiele ryb raf ko­ralowych pływa tylko w ten sposób. Rekiny poruszają się za pomocą ogona – natomiast ich płetwy piersiowe (po boku) pozwalają utrzymać się na wodzie – w ten sposób rekin który jest ciężki nie tonie. Jego płetwy piersiowe są jak skrzydła u szybowca. Przykładem morskiej ryby która szybko pływa oprócz rekina jest żaglica – może ona rozwijać w wodzie prędkość – 100 – 130 kilometrów na godzinę (to tak szybko jak auta jeżdżące po autostradzie).
Jest najszybciej pływającą rybą na świecie.

b) w powietrzu:

– latanie – taki sposób przemieszczania dzięki swoim skrzydłom opanowały ptaki, nietoperze i owady. Działanie skrzydeł jest podobne do dzia­łania rybich płetw. Uderze­nie skrzydłem w dół powoduje powstanie siły po­pychającej do góry i do przodu ciało ptaka, nieto­perza lub owada. Ptaki dodatkowo wykorzystują do poruszania się siłę wiatru. Ustawiają swoje ciało odpowiednio do prądów powietrza. Dzięki temu latają jak szybowce – mają rozłożone skrzydła, ale nie muszą nimi machać, aby się przemieścić. Siła wiatru pozwala ptakom utrzymać się na pewnej wysokości i pokonać odpowiedni dystans – bez tracenia ich siły i energii. Tę technikę opanowały do perfekcji albatrosy – one bez machania skrzydłami mogą pokonać dystans ponad 100 kilometrów (dla przykładu pomiędzy Poznaniem a Lesznem jest odległość około 79 km, pomiędzy Poznaniem
a Piłą jest około 96 km). Dzięki machaniom skrzydłami zwierzęta osiągają bardzo duże prędkości, na przykład jeżyki one mogą latać nawet z prędkością 170 km/godzinę. Niektóre zwierzęta pokazują także że można przemieszczać się w powietrzu, nie posiadając skrzydeł. Takim przykładem są:

– wiewiórki latające – które opanowały sztukę lotów ślizgowych. Zwierzęta te skacząc z gałęzi – rozkładają kończyny, pomiędzy którymi rozpięte są fałdy skórne i lotem dostają się na sąsiednie drzewa, które mogą być oddalone nawet
o kilkadziesiąt metrów. Przypomina to lot człowieka na spadochronie. Takie przemieszczanie nie pozwala jednak wiewiórkom na długie utrzymanie się w powietrzu czy osiąganie dużej wysokości.

c) na lądzie:

– pełzanie – poprzez kurczenie i rozkurczanie mięśni wytwarzane są siły które ciągną i pchają ciało. Tak poruszają się dżdżownice, larwy motyli i ślimaki (im dodatkowo jest łatwiej bo wytwarzają śluz, dzięki któremu transportują swoje ciało. Śluz dalej ślimakom poślizg, a także pomaga im utrzymać się podłoża – coś w rodzaju kleju). Podobnie przemieszcza się wąż, który porusza się dzięki ruchom dużych, ostro zakończonych łusek znajdujących się na jego brzuchu. Łuski te zahaczają się o podłoże, dając oparcie wężowi – w ten sposób następuje przesunięcie jego ciała. Następnie łuski te są odrywane od podłoża i zaczepiane o inne miejsce.

– kroczenie – poruszanie odbywa się poprzez kończyny i siłę mięśni. Tak przemieszczają się ludzie i także inne ssaki –
na przykład gepardy – które na krótkim dystansie mogą biec z pręd­kością 95 kilometrów na godzinę (tak jeździ szybko auto na autostradzie) czy kangury szare – które wykonują skoki na odległość 12 metrów. Zwierzęta te wykorzystują siłę swoich mięśni, które działają jak sprężyny – które jak katapulty wyrzucają ich ciało do przodu.

– brachiacja – to sposób poruszania się po drzewach charakterystyczny dla niektórych gatunków małp – takich jak gibony, orangutany, czepiaki i bonobo (gatunek szympansa). Polega na przemieszczaniu się z gałęzi na gałąź, wisząc – za pomocą rąk i nóg. W ten sposób mały kołyszą swoim ciałem jak wahadło. W ten sposób gibony mogą przemieszczać się z prędkością 56 km/h, oddając skoki o długości 15 m.